Bisats – wszystko, co musisz wiedzieć

Osoby, które uczą się już chwilę szwedzkiego w pewnym momencie natrafiają na bisats, a więc zdanie podrzędne. Są dwie kluczowe kwestie, jeśli chodzi o opanowanie tego szyku zdania. Po pierwsze należy umieć go rozpoznać, a można to zrobić dzięki specjalnym słowom wprowadzającym zdanie podrzędne. Po drugie – warto być czujnym na satsadverbial, których położenie jest nieco inne niż to, do którego zdążyliśmy przywyknąć.

W dzisiejszym wpisie dostaniecie wszystko, czego potrzeba, by raz na zawsze uporać się z tym
szykiem zdania, żeby słowo „bisats” nie wywoływało lęku!

Bisats – jak rozpoznać w zdaniu?

Przypomnę tylko, że bisats to zdanie podrzędne, a więc takie, które niesie pełne znaczenie tylko
wtedy, gdy połączone jest ze zdaniem głównym (huvudsats). Zaczyna się od tzw. bisatsinledare, czyli
słowa rozpoczynającego zdanie podrzędne. To może być: że (att), czy (om), dlaczego (varför), jak
(hur), skąd (varifrån) i tak dalej. Poniżej znajdziecie przykłady bisatsinledare wraz z ich podziałem.

Rodzaje i przykłady bisatsinedare

allmänt underordnade	stoją po takich czasownikach jak m. in. säga (mówić), tycker (sądzić), svara (odpowiadać)	att – że
interrogativa	wprowadzają pytanie	om – czy
finala	wyrażają zamiar	för att – żeby så att – aby
temporala	wyrażają relacje czasowe	när – kiedy då – wtedy sedan – następnie efter det att – po medan – podczas gdy innan – zanim tills – dopóki inte … förrän – nie… zanim just som – w chwili gdy
kausala	odpowiadają na pytanie dlaczego?	eftersom – ponieważ därför att – dlatego, że då – albowiem (formalne) emedan – gdyż (formalne)
konsekutiva	wyrażają następstwo/rezultat	så … att – tak… że
koncessiva	dana rzecz czy zdarzenie dzieje się wbrew temu, czego można by się spodziewać	trots att – pomimo że fastän/fast – mimo że även om – nawet jeśli
deskriptiva	wyrażają sposób, metodę	genom att – przez, poprzez utan att – bez (robienia czegoś)
komparativa	wyrażają porównanie	som – jak som om – jak gdyby såsom – jako liksom – tak jak ju … desto – im … tym än – niż
konditionala	wyrażają warunek	om, ifall – jeśli, w razie gdyby
ett frågande pronomen / adverb	zaimki i przysłówki pytajne	vad – co vem – kto vilka – którzy var – gdzie vart – dokąd varifrån – skąd när – kiedy hur – jak varför – dlaczego
ett relativt pronomen / adverb	zaimki i przysłówki względne	som, vilken, vilket, vilka – który vars – czyj, którego vilket, något som – co där, dit – gdzie då – kiedy

Bisats – szyk zdania

Dlaczego to takie ważne, by rozpoznać bisatsinledare? Dlatego, że to właśnie jego obecność powinna wyczulić nas na szyk zdania. W szwedzkim zdaniu podrzędnym szyk zdania jest prosty, jednak satsadverbial (np. inte, kanske) stoi przed czasownikiem.

Han säger att han inte kan komma.

I to jest coś, co może spędzać sen z powiek! O ile inte, kanske, aldrig to szybko zapamiętywane
satsadverbial, to w trakcie wykonywania coraz większej ilości ćwiczeń słyszę od kursantów: Ale to też
jest satsadverbial? Ile tego jest? Czy jest jakaś lista, której mogę się wyuczyć? Ta lista znajduje się
poniżej.

Lista satsadverbial:

inte – nie
bara – tylko
också – też
gärna – chętnie
tyvärr – niestety
naturligtvis – naturalnie
förstås – oczywiście
alltså – a więc
egentligen – właściwie
i själva verket – w rzeczywistości, w istocie
praktiskt taget – niemal, prawie, w zasadzie
verkligen – rzeczywiście
faktiskt – faktycznie
tydligen – ewidentnie, widocznie
åtminstone – przynajmniej
dessutom – poza tym
förresten – oprócz tego
inte alls – wcale, w żadnym wypadku
inte ens – nawet nie
genast – natychmiast
snart – wkrótce
fortfarande – nadal
alltid – zawsze
jämt – stale, ciągle
ofta – często
ibland – czasami
sällan – rzadko
aldrig – nigdy
redan – już
äntligen – wreszcie
knappast – prawie nie, ledwo
kanske – chyba
nog – prawdopodobnie
troligen – prawdopodobnie, przypuszczalnie
antagligen – prawdopodobnie
förmodligen – prawdopodobnie
säkert – pewnie
absolut – absolutnie, całkowicie, zupełnie
ju – przecież

Pamiętaj, że nasz mózg potrzebuje kontekstu, dlatego zamiast wkuwać po kolei tę listę, spróbuj
poszukać zdań z ich użyciem. Im więcej razy zobaczysz je w prawdziwych zdaniach, tym szansa na ich
zapamiętanie jest większa!