Ból po szwedzku

Värk, smärta, ont, öm, knip, pina, plåga… Wiele jest określeń na ból po szwedzku. Kiedy używać których słówek i jak nie dostać od tego… Bólu głowy?

Ból po szwedzku nie przysparza kłopotu jedynie Polakom uczącym się języka. Problem ten poruszany był wielokrotnie na forach języka szwedzkiego, a dyskusję ze sobą podejmowali sami Szwedzi. To, kiedy używa się słówek värk, smärta i ont jest bardzo subiektywne. Choć istnieją medyczne definicje i definicje słownikowe, to w życiu codziennym to działa nieco inaczej.

Skąd ta bolączka?

Ile znamy określeń na ból w języku polskim? Nas po prostu zawsze boli – czy to ból głowy, nogi, mięśnia. Może to być przejmujący ból, czy ból przewlekły. Co mówi nam słownik polskich synonimów? Uwaga, będzie wesoło.

Prosto ze słownika synonimów synonim.net:

cierpienie, droga krzyżowa, gehenna, golgota, kalwaria, katorga, katusza, kłopot, korona cierniowa, kram, martyrologia, męka, nieprzyjemność, opały, piekło, pierepałka, problem, problemik, przeciwieństwo, przeprawa, strapienie, tarapaty, tortura, trudność, udręka, zagwozdka, zgryz

Możemy określić uczucie:

bolesność, boleści, darcie, palenie, pieczenie, rwanie, szczypanie, ucisk, łupanie (np. w krzyżu), kłucie, uciskanie.

Język polski jest pod tym względem dość ubogi, nieprawdaż?

Ból po szwedzku prosto ze słownika

Inaczej sprawa wygląda w języku szwedzkim. Tutaj określeń na ból mamy wiele. Na początek spróbujmy je wszystkie wymienić. Słowem wstępu nadmienić należy, że część z tych słówek ma dużo szersze znaczenie (współczucie, złość, a nawet brak pieniędzy), ale w tym artykule zajmujemy się tylko tym, co nas boli.

Värk

  • Uporczywy ból – ihållande smärta, np.: huvudvärk (ból głowy) czy tandvärk (ból zęba), muskelvärk (ból mięśni). Na uporczywy ból bierzemy värktablett (tabletkę na ból).
  • Ból ten zwykle dotyczy większej części ciała, nie konkretnej kości czy konkretnego mięśnia: i­hållande, mer eller mindre kraftig kroppslig smärta (uporczywy, mniej lub bardziej silny ból ciała)
  • Ból silny, choć przejściowy, jak w przypadku bólu porodowego
  • att värka – gör ont (ihållande) – uporczywie boleć
  • Konstrukcja: det värker i ngt / ngt värker

Smärta

  • Dyskomfort w ciele (kroppsligt obehag)
  • Przykłady: smärtgräns (granica, próg bólu), ryggsmärta (ból pleców), hon skrek av smärtan (ona krzyczała z bólu), akut smärta (ostry ból)
  • Bolesne odczucia fizyczne (plågsam fysisk känsla), które mogą być spowodowane uderzeniem, zranieniem, poraniem prądem, chorobą
  • Dodatkowo może być używany w przenośni, jak na przykład psykisk smärta (ból psychiczny) czy en fantomsmärta (ból fantomowy)
  • Boleć (att smärta), na przykład: det smärtar i foten när han går (boli go w stopach, kiedy idzie)
  • Konstrukcja: ngt smärtar / det smärtar i ngt

Ont

  • Szwedzki słownik Lexin podaje takie wytłumaczenie słowa ont: som ger smärta, öm, värkande. Pojawiły się tu zatem wszystkie poprzednie określenia.
  • Har ont i magen (dosł. mieć ból w brzuchu),  huvudet (głowie), benet (nogach)
  • något gör ont – coś powoduje ból
  • Odpowiednikiem w języku angielskim może być słowo hurt

Plåga

  • Silny i uporczywy – fizyczny lub psychiczny – ból (svår och ihållande – fysisk eller psykisk – smärta)
  • Cierpienie, uporczywy ból i dyskomfort (fizyczny i psychiczny), którego nie da się przerwać, ból nie do zniesienia, udręka
  • Przykład: Mormor fick dö utan plågor (Babcia zmarła bez cierpienia)
  • att plåga – zamęczać, sprawiać ból i cierpienie, na przykład: Plåga inte katten! (Nie męcz kota!)

Öm

bolesny, czuły, wrażliwy, tkliwy

Pina

  • Uporczywy ból, udręka (synonim do plåga)
  • Tortura, na przykład: Torterarna pinade fången flera timmar. (Oprawcy torturowali więźnia przez kilka godzin.)

Knip

Ból, ucisk, uwieranie, ścisk, szczypanie. Att knipa najczęściej odnosi się do bólu brzucha, na przykład magknip (ból brzucha).

Ból odczuwamy subiektywnie

Tak, jak to było wspomniane na samym początku artykułu, ludzie często używają tych słów bardzo subiektywnie. Sporo osób uważa, że słowo \”värk\” oznacza ból chwilowy, któremu można zaradzić (np. ból zęba), który jest do zniesienia. Natomiast \”smärta\” to ból ostrzejszy, przeszywający, często też nagły (np. po oparzeniu). Smärta  może być następstwem obrażeń, na przykład w następstwie wypadku.

Na jednym z  for językowych wypowiedziała się też szwedzka pielęgniarka. Powiedziała, że zawsze dopytuje swoich pacjentów, co rozumieją przez słowo \”ból\” i prosi ich o szczegółowe opisanie tego uczucia, umiejscowienie go w ciele.

Językowe zagwozdki – spróbujcie sami!

  1.  Jak przetłumaczysz zdanie: Jag har ingen värk men det gör ont ändå?
  2. Przetłumacz: Jag har mycket ont i mina ben. Det smärtar hela tiden. När jag tar på huden ömmar det.

Odpowiedzi wrzućcie nam w komentarzach.

Udostepnij na:
Mateusz Turek

Mateusz Turek

Najnowsze wpisy

Scroll to Top