Szwedzkie czasowniki: står, sitter, blir, finns, ligger oraz befinner sig potrafią sprawić nieco problemów. Co dokładnie oznaczają, jak oraz kiedy ich używać? Dowiecie się z tego tekstu!
Szwedzkie czasowniki są niezbędne, by powiedzieć – na przykład – Ja leżę na kanapie, kot siedzi na parapecie, a jedzenie znajduje się w lodówce. Jak to wszystko powiedzieć po szwedzku?
▪️ ATT STÅ (STÅR) – STAĆ (STOI) ▪️
〈att stå, stod, har stått, –, stå!〉
🟡 håller kroppen rakt upp (utan att röra sig), vara upprätt placerad – utrzymywać ciało prosto, bez poruszania się
Hon stod och väntade på bussen.
Ona stała i czekała na autobus.
Dotyczy to również przedmiotów i obiektów, które są w pionowej pozycji.
Flaskan står på bordet.
Butelka stoi na stole.
De flesta böckerna stod i bokhyllan, men några låg på bordet.
Większość książek leżała na półce, ale niektóre leżały na stole.
🟡 rör sig inte, fungerar inte – nie ruszać się, nie działać
Klockan står.
Zegar stoi.
Fabriken stod stilla under strejken.
Fabryka stała (nie pracowała) podczas strajku.
🟡 är skrivet; finns, är – jest zapisane, znajduje się, jest
Det står i tidningen att Tobias har fyllt 102 år!
W gazecie napisali, że Tobiasz skończył 102 lata!
Det står på sidan 98.
To jest na stronie 98.
Bokstaven o står för syre.
Litera O oznacza tlen.
🟡 ansvarar (för ett handlande) – odpowiedzialny (za działanie)
att stå för kostnaderna
ponoić koszta
Skolan står för kostnaderna i samband med utflykten.
Szkoła ponosi koszty związane z wycieczką.
Man måste stå för sin åsikt.
Powinno się bronić swojego poglądu.
🟡 vara, äga rum – odbyć się, mieć miejsce
När ska bröllopet stå?
Kiedy wesele będzie miało miejsce?
Dodatkowo szwedzkie czasowniki możesz ćwiczyć w naszej grupie na Facebooku – Język szwedzki!
Kilka przykładów partikelverb z czasownikiem stå:
stå bakom
być autorem czegoś, być odpowiedzialnym, stać za czymś. Na przykład:
Vem står bakom mordret?
Kto stoi za morderstwem?
stå emot (motstå ngn/ngt)
być przeciwko, stawiać opór, wytrzymywać, wytrwać, znosić, walczyć o swoje, bronić siebie
Förut hade jag väldigt svårt att stå emot pressen, men nu är jag inte rädd för att vara annorlunda och stå för mina val.
Wcześniej było mi bardzo trudno znosić presję, ale teraz nie boję się być inny i bronić swojego wyboru.
stå i
harować, ciężko pracować
De städade och stod i hela dagen.
Oni sprzątali i ciężko pracowali cały dzień.
stå sig
zachować swoją jego jakość, wciąż być stosowanym, sprostać
Hans teorier står sig ännu.
Jego teorie są nadal aktualne.
Svensk forskning står sig bra internationellt.
Szwedzkie badania mają się dobrze na arenie międzynarodowej.
stå upp
zmartwychwstać
Jesus stod upp.
Jezus zmartwychwstał.
stå upp för (sina vänner) hjälpa
wstawić się, pomóc
När ska du äntligen börja stå upp för dig själv?
Kiedy wreszcie staniesz w swojej obronie (postawisz się)?
▪️ ATT SITTA (SITTER) – SIEDZIEĆ (SIEDZI) ▪️
〈att sitta, satt, har suttit, –, sitt!〉
🟡 vilar på bakdelen med överkroppen upprätt (ofta på en stol) – spoczywać na pośladkach z górną częścią ciała wyprostowaną (często na krześle)
Hela familjen satt till bords.
Cała rodzina zasiadła do stołu.
En katt sitter på fönsterbrädan.
Kot siedzi na parapecie.
🟡 fungerar som, håller på med en viss verksamhet – działać jako, funkcjonować w określonej działalności
Hon fick sitta i fängelse i ett år.
Ona siedziała rok w więzieniu.
Han ska sitta barnvakt i kväll.
On zostaje w domu i pilnuje dzieci.
Den sittande regeringen
Obecny rząd
🟡 passar (om kläder) – pasują (o ubraniach)
Den här byxorna sitter perfekt!
Te spodnie nieźle leżą perfekcyjnie!
▪️ ATT BLI – STAĆ SIĘ ▪️
〈att bli, blev, har blivit, är bliven, bli!〉
🟡 börjar vara, kommer att vara – zaczyna być, stanie się
Han ska bli lärare.
On będzie nauczycielem.
Hon blev sjuk i natt.
Ona zachorowała w nocy.
Han vill vara brandman när han blir stor.
Chce zostać strażakiem, kiedy będzie duży.
Det blir bra.
Będzie dobrze.
▪️ ATT FINNAS (FINNS) – ZNAJDOWAĆ SIĘ (ZNAJDUJE SIĘ) ▪️
〈att finnas, fanns, har funnits, –, –〉
🟡 är, existerar, förekommer – być, istnieć, pojawić się, znajdować się (w kontekście przestrzeni)
Det finns lite mat i kylskåpet.
W lodówce jest trochę jedzenia.
Finns det någon här som pratar spanska?
Czy jest tu ktoś, kto mówi po hiszpańsku?
▪️ ATT LIGGA (LIGGER) – LEŻEĆ (LEŻY) ▪️
〈att ligga, låg, har legat, –, ligg!〉
🟡 är i vågrätt läge, vilar – w horyzontalnej pozycji, odpoczywać
Hon var förkyld och fick ligga till sängs i en vecka.
Ona była przeziębiona i musiała leżeć w łóżku przez tydzień.
Glasen ligger på bordet.
Szklanka leży na stole.
Paris ligger i Frankrike.
Paryż leży we Francji.
▪️ ATT BEFINNA SIG (BEFINNER SIG) – ZNAJDOWAĆ SIĘ (ZNAJDUJE SIĘ) ▪️
(w kontekście miejsca)
〈att befinna sig, befann sig, har befunnit sig, –, befinn dig!〉
vistas, uppehåller sig, är – pomieszkiwać, znajdować się, być
Hon befinner sig för tillfället i Rom men reser hem nästa vecka.
Ona obecnie przebywa w Rzymie, ale wróci do domu w przyszłym tygodniu.
