Czy szwedzka kuchnia jest nudna? Zupełnie nie! Szwecję można odkrywać smakami od południa po samą północ. Jakie są najbardziej znane szwedzkie potrawy?
Aldona Hartwińska
Dziś szwedzka kuchnia jest bardzo prosta, domowa, opierająca się o produkty lokalne i sezonowe. Kreowała się przez dekady regionalnie, co po dziś dzień zobaczysz wyraźnie, jeśli wybierzesz się w podróż z południa na północ Szwecji. Niemniej, mimo regionalnej różnorodności, większość potraw opiera się na podobnych składnikach. Szwedzka kuchnia to dary morza, jezior i rzek. Nie jest to zaskoczeniem, że szwedzka kuchnia opiera się na słodko i słonowodnych rybach. Szwedzka linia brzegowa ma ponad 3 tysiące kilometrów i jest dłuższa od jej granic lądowych z Norwegią i Finlandią. Można spojrzeć też na geograficzną mapę Szwecji. Powierzchnia jest podziurawiona jeziorami i poprzecinana rzekami. Wszystkich, nawet najmniejszych zbiorników wodnych, chyba nikomu nie udało się policzyć. A w każdym żyją wodne stworzenia. W szwedzkim menu królują łososie (en lax), dorsze (en torsk), okonie (en abborre), szczupaki (en gädda), sandacze (en gös), ale też kochają równie mocno raki (kräftor), krewetki (räkor) i homary (hummer). Szwecja to też ogromne obszary lasów, gór i terenów dzikich. To właśnie lasy przez wieki żywiły ludność. Na pierwszym miejscu należy wymienić owoce jagodowe z maliną moroszką na czele. Malina moroszka (szw. hjortron) nazywana jest Złotem Północy.
Śledzisz nas na YouTube?
Najbardziej znane szwedzkie potrawy z mięsa
Ważną rolę w szwedzkiej diecie pełni również mięso. Przeciętny Szwed zjada rocznie ponad 50 kilogramów mięsa i prawie 10 kilogramów mrożonych produktów, zawierających mięso. Dla porównania statystyczny Polak zjada ponad 70 kilogramów mięsa rocznie! Różnica jest tak widoczna prawdopodobnie dlatego, że w Polsce jada się o wiele mniej ryb.
Köttbullar
Jeśli chodzi o najbardziej znane szwedzkie potrawy to przecież nie może zabraknąć tych małych, brązowych kuleczek. Powiało sklepem na I..? Tę najsłynniejszą potrawę znajdziesz zarówno w ekskluzywnych restauracjach, jak i na półce z mrożonkami w każdym supermarkecie. A połączenie mistrzowskie? Klopsiki mięsne w towarzystwie puree ziemniaczanego, sosu śmietanowego i konfitury z borówki brusznicy (Köttbullar med potatismos, gräddsås och lingonsylt). To najbardziej znane szwedzkie danie, które pokochał cały świat. Klopsy jada się nawet przy wigilijnym stole!
Kroppkakor
Coś, co na pierwszy rzut oka wygląda podobnie do naszych polskich pyz ziemniaczanych, ale w smaku zaskakuje mocą przypraw – zupełnie odwrotnie do naszego rodzimego dania. Kroppkakor to danie regionalne, charakterystyczne dla wyspy Öland, wybrzeża Smålandii, Blekinge i Gotlandii. W ziemniaczane ciasto zawijane jest mięso (np. wieprzowe) z cebulą z dodatkiem przypraw, między innymi ziela angielskiego. Podawane są z rozpuszczonym masłem i – oczywiście – borówką brusznicą.
Janssons Frestelse
„Pokusa Janssona” to typowo szwedzka zapiekanka, składająca się z ziemniaków, cebuli i anchois, z dodatkiem śmietany i białego pieprzu. To danie przygotowywane jest przede wszystkim na Boże Narodzenie, ale też Wielkanoc czy Midsommar. Bardzo lubiane, często jadane.
Pytt i panna (lub Pyttipanna)
Nazwa pyttipanna oznacza po prostu „drobne kawałeczki na patelni”. Danie to przyrządza się z drobno pokrojonych w kostkę ziemniaków, cebuli i mięsa (może to być na przykład kiełbasa czy kawałki wołowiny), które podsmażona się na patelni. Pyttipannę zjada się najczęściej w towarzystwie jajka sadzonego i sałatki z buraczków (rödbetssallad).
Inne najbardziej znane szwedzkie potrawy
Nyponsoppa
Słodka zupa? Ależ proszę! Nyponsoppa to zupa przyrządzana z owoców róży, wody, cukru i mąki ziemniaczanej. Często ozdabiana jest ciasteczkami migdałowymi. W oryginalnym przepisie nie ma śmietany i mleka, ale wiele kucharek dodaje oba te składniki. Nyponsoppy można spróbować w formie „soczku” w kartoniku.
Smörgåstårta
Przygotuj tort kanapkowy. Brzmi słodziutko i truskawkowo? Tymczasem tort kanapkowy składa się z chleba, majonezu, krewetek, serka, szynki, ogórków… I wielu innych SŁONYCH składników. To idealne danie na każdą imprezę. Zobacz, jak przygotować taki tort.
Räkmacka
Coś dla miłośników owoców morza! Räkmacka to kanapka z krewetkami i jajkiem, uwielbiana w porze lunchu, dostępna w większości kawiarenek i restauracji. Bardzo prosta w przygotowaniu, więc można zrobić ją w domu.
Wszystkie inne najbardziej znane szwedzkie potrawy 🙂
Surströmming, czyli słynny kiszony śledź
Hjortron, czyli malina moroszka, zwana Złotem Północy
Kalles Kaviar, czyli pasta z ikry dorsza
Blodpudding, czyli danie, które niektórzy smakiem porównują do naszej, polskiej kaszanki. Ja mówię na to „krwawy pasztet”
Falukorv, czyli typowo szwedzka kiełbasa z miasta Falun
Rödbetssallad, czyli sałatka buraczana z majonezem
Risgrynsgröt, czyli ryż na mleku
Vörtbröd, czyli bożonarodzeniowy chleb, często przyprawiany goździkami, cynamonem, imbirem, kardamonem i rodzynkami
Semla – bułeczka pszenna wypełniona bitą śmietaną i masą migdałową
Kladdkaka – moc czekolady w formie błotnistego placka (nie mylić z brownie!)
