Harcerstwo w Szwecji – podstawowe informacje i słownictwo

W trakcie mojej pracy w Dalarna już któryś raz z kolei zdarzyło mi się, że mój kursant zdradził mi, że jego dziecko należy do szwedzkich skautów. Stąd właśnie ten wpis – znajdziesz tu wszystko, co musisz wiedzieć, jeśli jesteś rodzicem małego skauta w Szwecji! Jak wygląda harcerstwo w Szwecji?

Harcerstwo w Szwecji, czyli jak wygląda organizacja Scouterna?

Scouterna to najbardziej rozpowszechniona organizacja skautowa w Szwecji, która wspierana jest przez króla Szwecji Karola XVI Gustawa. W kraju działa około 70 450 skautów (2019), których ośrodki można znaleźć w większych miastach. Odpowiednikiem polskiego pozdrowienia „Czuwaj!” jest w języku szwedzkim „Var redo! Alltid redo!”, co oznacza ‘Bądź gotów! Zawsze gotów!’. Organizację tworzą skauci pracujący w patrolach (patrull), będących częścią drużyn (avdelning), które przynależą do działających w miastach ‘związków’ (skautkår). Nad nimi znajdują się ‘dystrykty’ (distrikter) grupujące je pod kątem geograficznym i koordynujące ich działania. Organem decyzyjnym jest reprezentująca wszystkie związki ‘rada skautowa’ (scouternas stämma), zarząd (styrelse) oraz kancelarie (kanslier) zarządzane przez Sekretarza Generalnego i łączące się w zespoły zadaniowe (arbetsgrupper).

Różne grupy wiekowe

Scouterna wychowuje dzieci oraz młodzież. Tak szeroki zakres oddziaływania jest możliwy dzięki temu, że organizacja podzielona jest na grupy wiekowe (tzw. grupy metodyczne), z których każda pracuje z podopiecznymi w sposób adekwatny do wieku:

• Spårare (8-9 lat), czyli w dosłownym tłumaczeniu ‘tropiciele’. Częstymi działaniami w ramach tej grupy wiekowej są tzw. zajęcia puszczańskie (w lesie), a także samarytańskie (pierwsza pomoc). Cała aktywność odbywa się przy wyraźnym wsparciu dorosłych.
• Upptäckare (10-12 lat), czyli ‘odkrywcy’ skupieni na tym, by działać i uczyć się nowych rzeczy przy ograniczonej obecności dorosłych.
• Utmanare (15-18 lat) to kolejna grupa, w której kładzie się nacisk przede wszystkim na stawianie wyzwań.
• Rover (19-25 lat) to grupa składająca się z młodzieży, której nie wspiera żaden lider – on wyłania się naturalnie w trakcie realizowania projektów. Mogą one mieć charakter lokalny lub nawet międzynarodowy (wolontariat za granicą).

Prawo skautowe i obietnica skautowa

Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów organizacji jest metoda harcerska (scoutmetoden), czyli narzędzie zawierające składniki, które mają pomagać zarówno w rozwoju osobistym jak i społecznym młodego skauta. Najważniejszymi są prawo skautowe i obietnica skautowa (scoutlagen och scoutlöfte).

Scoutlagen – prawo skautowe

1. En scout söker sin tro och respekterar andras.
2. En scout är ärlig och pålitlig.
3. En scout är vänlig och hjälpsam.
4. En scout visar hänsyn och är en god kamrat.
5. En scout möter svårigheter med gott humör.
6. En scout lär känna och vårdar naturen.
7. En scout känner ansvar för sig själv och andra.

Co po polsku oznacza:

1. Skaut poszukuje swoich przekonań i szanuje przekonania innych.
2. Skaut jest szczery i godny zaufania.
3. Skaut jest przyjazny i pomocny.
4. Skaut okazuje rozwagę (liczy się z innymi) i jest dobrym towarzyszem.
5. Skaut stawia czoło trudnościom z dobrym humorem.
6. Skaut poznaje i chroni naturę.
7. Skaut czuje odpowiedzialność za siebie oraz innych.

Obietnica skautowa to uroczyste zobowiązanie na całe życie do tego, by kierować się punktami prawa skautowego zarówno wewnątrz organizacji jak i poza nią. Brzmi następująco:

Obiecuję przestrzegać Prawa Skautowego najlepiej jak potrafię.

Jag lovar att efter bästa förmåga följa scoutlagen.

Mundur harcerski po szwedzku

en scoutdräkt – mundur
en scoutskjorta – koszula mundurowa
en scoutdräktspiké – koszulka mundurowa (wygodna, np. do prac na świeżym powietrzu)
en scouthalsduk – chusta harcerska
en sölja – pierścień (suwak na chustę)
ett tillhörighetsmärke – naszywka, która pokazuje do jakiego kåru, patrolu, czy organizacji światowej dany skaut należy
ett deltagarmärke – naszywka, którą skaut otrzymuje za bycie w organizacji dany okres czasu
ett bevismärke – sprawność (otrzymywana za wykazanie jakiejś umiejętności)
ett intressemärke – sprawność (otrzymywana za pogłębianie zainteresowań i poszerzanie wiedzy)
ett behörighetsmärke – dosł. naszywka kompetencji, dotyczy skautów wodnych, z niej można wyczytać, na jakim typie łodzi skaut może pływać
ett lägermärke – naszywka, którą skaut otrzymuje za udział w jakiejś imprezie (biwaku, zlocie, obozie itd.)
ett utbildningmärke – naszywka, która pokazuje kurs, który skaut ukończył (np. na lidera grupy)
ett förtjänstmärke – odznaka uznaniowa, którą skaut otrzymuje za zasługi

Szwedzki skauting opiera się w ogromnej mierze na frilufstliv, czyli spędzaniu czasu na świeżym powietrzu. Na naszym blogu znajdziecie wpis o tej tematyce.