Urokliwa drewniana chatka w górach, zbieranie borówek i wieczory przy ognisku, to brzmi dla nas jak drogie wakacje. Dla niektórych mieszkańców państw nordyckich może to być z kolei codzienny styl życia. Pomówmy trochę o idei friluftsliv!
Przymiotnik: fri – wolny
Rzeczowniki: en luft – powietrze;
ett liv – życie.
Friluftsliv pojawiło się zapewne pierwszy raz w 1859 roku, w Påvidderne (Na szczytach gór), wierszu Henrika Ibsena, jednej z czołowych postaci literatury norweskiej. Ibsen kuje to słowo, aby wyrazić ulgę, jaką przynosi mu proste życie blisko natury, w samotnej chatce w górach. Jako friluftsliv możemy więc rozumieć spędzanie czasu blisko natury, z dala od zgiełku miasta. To szeroki termin, który może nawiązywać zarówno do ogólnego stylu życia, jak i aktywności sportowych i wypoczynkowych na świeżym powietrzu. Niektórzy nawiązują też do friluftsliv tłumacząc dlaczego skandynawskie dzieci spędzają tyle czasu codziennie na świeżym powietrzu, czasem boso i dlaczego dzieci śpiące w wózkach w cieplejsze dni śpią na dworze. Przechodząc do konkretów, co możemy powiązać z tym słowem?
Friluftsliv możemy powiązać z… Miejscem!
🌲 En skog – las
🌳 En mark – ziemia, ląd
🌲 Ett vatten – woda
🌳 Ett berg – góra
🌲 Ett naturreservat – rezerwat przyrody
🌳 En park – park
🌲 En flod – rzeka
🌳 En natur – natura
🌲 En sjö – jezioro,morze
🌳 Ett landskap – krajobraz
🌲 På landet – na wsi
Ponad to, życie na świeżym powietrzu to mogą być… Czynności!
🍄 Att plocka svamp, plockar svamp – zbierać grzyby
🏊♀️ Att bada, badar – kąpać się
🚴 Att cykla, cyklar – jeździć na rowerze
🐟 Att fiska, fiskar – łowić ryby
🌊 Att hoppa i vattnet, hoppar i vattnet – wskakiwać do wody
🔥 Att göra upp eld – robić ognisko
🍴 Att grilla, grillar – grillować
🔫 Att jaga, jagar – polować
🧗 Att klättra, klättrar – wspinać się
🐦Att observera fåglar, observerar fåglar – obserwować ptaki
🚣 Att paddla, paddlar – wiosłować
🏇 Att rida, rider – jeździć konno
🏊 Att simma, simmar – pływać
⛺ Att tälta, tältar – namiotować
⛷️ Att åka skidor, åker skidor – jeździć na nartach
🚶🏼 Att vandra, vandrar – spacerować, wędrować (często w górach)
Pogoda
Det är soligt.
Jest słonecznie.
Solen skiner.
Słońce świeci.
Det är varmt.
Jest ciepło.
Det blåser.
Jest wietrznie.
Det är dimmigt.
Jest mgliście.
Det är mulet.
Jest pochmurnie.
Det är kallt.
Jest zimno.
Det regnar.
Pada deszcz.
Det åskar.
Jest burza.
Więcej wyrażen z pogodą znajdziecie w naszych materiałach do nauki!
Pogoda po szwedzku – słownictwo i wyrażenia
Dodatkowo, przykładowe zdania z wybranymi słówkami:
I de polska naturreservaten kan man observera olika fågelarter.
W polskich rezerwatach przyrody można zaobserwować różne gatunki ptaków.
Om jag bodde på landet, skulle jag plocka svamp och bär varje dag!
Gdybym mieszkał na wsi, zbierałbym grzyby i borówki każdego dnia!
Det var kallt, men jag hoppade i vattnet i alla fall.
Było zimno, ale i tak wskoczyłem do wody.
Jag har vandrat i fjällen hela mitt liv. Nästa år ska jag klättra uppför Kebnekaise igen!
Chodziłem po górach całe moje życie. W następnym roku wspinam się znowu na Kebnekaise!
Man får inte göra upp eld var som helst.
Nie wolno rozpalać ogniska byle gdzie.
Mały słowniczek zjawisk kulturowych powiązanych z Friluftsliv:
Kläder efter väder
albo
Det finns inget dåligt väder, bara dåliga kläder
Nie ma złej pogody, są tylko złe ciuchy. Powiedzenie, które jest znane m.in. w wielu państwach nordyckich.
I ur och skur
Metoda edukacji przedszkolnej. Oznacza to tyle, że dzieci w przedszkolach praktykujących tę metodę spędzają czas przede wszystkim na dworze.
Allemansrätten
Prawo do swobodnego dostępu do natury, praktykowane przede wszystkim w państwach nordyckich.
Att panta
Wymiana zużytych butelek i puszek na pieniądze, praktyka popularna w państwach nordyckich. Inicjatywa ma na celu m.in. zapobiec zaśmiecaniu natury.
Allemansrätten. Jak Szwedzi kochają naturę?
Skoro nadeszly już cieplejsze dni, dlaczego nie spróbować friluftsliv? 😊
