Relativa pronomen to słówka krótkie, ale bardzo przydatne podczas opowiadania historii. Są też niezwykle ważne i warto dobrze je poznać, bo jeśli je ze sobą pomylimy, możemy całkowicie zmienić znaczenie całego zdania!
Relativa pronomen, to mówiąc krótko, słówka zastępujące wyraz nazywający przedmiot lub właściwość przedmiotu, o którym była mowa wcześniej. Zaimki względne odnoszą się do rzeczownika lub zaimka, które są wspomniane wcześniej. Brzmi skomplikowanie, ale spokojnie! Spójrzmy na przykłady zaimków względnych.
Relativa pronomen: som
Słówko „som” odpowiada nam na pytanie “który”. Możemy go używać, aby opisać czy dookreślić rzeczownik lub zaimek (zarówno te, które są w liczbie pojedynczej jak i w liczbie mnogiej). Som jest również używane, aby spoić ze sobą huvudsats i bisats. Jest ono jednym z tzw. “bisatsinledare”, które wprowadzają nam zdanie bisats. Som może mieć formę zarówno podmiotu jak i dopełnienia w zdaniu bisats.
Jag har en son som heter Klaus.
Mam syna, który nazywa się Klaus.
Tutaj som określa nam to, jak syn się nazywa.
Jag har en katt som är svart.
Mam kota, który jest czarny.
Tutaj som odnosi się do kota, określa nam jego kolor.
Vilken, vilket, vilka
Te trzy słówka odpowiadają na pytania: który, która, które i mogą być używane zamiennie z som oraz gdy zdanie podrzędne zaczyna się od preposition. W kwestii wymienności z som trzeba uważać, ponieważ te formy są bardziej formalne i zazwyczaj używane w języku pisanym.
Polisen har spärrat av huset vilket flera vittnen utpekat som en brottsplats.
Policja zabezpieczyła dom wskazany przez wielu świadków jako miejsce zbrodni.
Det ryktas att journalister inte är välkomna på konferensen eftersom en reporter sist ställde en fråga vilken ministern fann obekväm.
Chodzą pogłoski, że dziennikarze nie są mile widziani na konferencji, ponieważ ostatnio reporter zadał pytanie, które minister uznał za niewygodne.
Studenterna fick en lång lista över verk vilka de skulle analysera under läsåret.
Studenci dostali długą listę dzieł, którą mieli analizować w roku akademickim.
Titta, där ligger huset i vilket jag bor!
Spójrz, tam jest dom, w którym mieszkam!
Vi åkte förbi staden i vilken jag växte upp.
Mijaliśmy miasto, w którym dorastałam.
Jag har köpt nya bokhyllor i vilka jag ska ha alla mina böcker!
Kupiłam nowe półki na książki, na których będę mieć wszystkie swoje książki.
Vars, vilkas
Te słówka odpowiadają na pytanie czyje, wyrażają przynależność. Są to formy dopełniacza (dla przypomnienia: drugi przypadek deklinacji, odpowiada na pytania: kogo? czego?).
Det är en man vars son spelar piano.
To jest mężczyzna, którego syn gra na pianinie.
Kvinnan, vars arm var bruten, hade mycket ont.
Kobieta, której ręka była złamana, cierpiała z bólu.
W liczbie mnogiej można zamiast vars użyć vilkas. Ale obie formy są poprawne i dopuszczalne przy liczbie mnogiej.
Tommy och Lisa, vars (vilkas) bil var parkerad utanför, var oroliga för att de skulle få parkeringsböter.
Tommy i Lisa, których samochód był zaparkowany na zewnątrz, obawiali się, że zostaną ukarani mandatem.
Ola har två katter, vilkas klor behöver klippas.
Ola ma dwa koty, których pazury trzeba obciąć.
Relativa pronomen: vilket
Vilket pojawia nam się po raz kolejny! W tym przypadku nie odnosi się do rodzajnika ett ale odnosić się będzie do zawartości całego zdania, a nie tylko jednego słowa. Można to przetłumaczyć najprościej jako \”co\”.
Klaus dog igår, vilket var svårt för många.
Klaus zmarł wczoraj, co było trudne dla wielu osób.
Min dröm är att klättra upp för Mt. Fuji, vilket inte är lätt.
Moim marzeniem jest wspiąć się na Fudżi, co nie jest takie proste.
Där, dit, varifrån
Te słowa odnoszą się do miejsca, odróżnia jest przede wszystkim kierunek i ruch.
Där odnosi się do miejsca, a pojawia się po podmiocie w zdaniu. Nie zachodzi tu żaden ruch. Hest używany z czasownikami statycznymi (np. att vara, att äta).
Dit odnosi się do miejsca i również po nim pojawić się musi podmiot. Ale w tym przypadku mamy do czynienia z konkretnym kierunkiem i ruchem.
Varifrån odnosi się do miejsca i również po nim pojawić się musi podmiot. W tym przypadku również mamy do czynienia z konkretnym kierunkiem i ruchem – przeciwnym do dit.
Stockholm, där jag bor, är en intressant stad.
Sztokholm, gdzie mieszkam, jest ciekawym miastem
Butiken, dit jag måste åka, ligger långt borta.
Sklep, do którego muszę jechać, jest położony daleko.
Sigtuna, varifrån jag kommer, är nära Stockholm.
Sigtuna, skąd pochodzę, jest blisko Sztokholmu.
Na koniec relativa pronomen: då
Zaimek względny då odnosi się do danego punktu w czasie i możemy go przetłumaczyć jako kiedy.
Jag slutade jobba 2008, då mitt barn föddes..
Skończyłam pracę w roku 2008, kiedy urodziło się moje dziecko.
Gdzie stoi inte w zdaniach z relativa pronomen?
Inte w zdaniach z relativa pronomen jest umiejscowione w taki sposób:
np.
Jag har två hundar som inte gillar varandra.
Hon har två barn som hon inte tar hand om.
Klaus dog igår, vilket inte var svårt för många.
Det är en man vars son inte spelar piano.
