Sveriges mästerkock to szwedzkojęzyczna wersja popularnego również w Polsce brytyjskiego formatu telewizyjnego – Masterchef. W tym artykule przyjrzymy się profesjonalnemu słownictwu sztuki kulinarnej. Zatem, zacznijmy gotowanie po szwedzku!

Czy jest tutaj ktoś, kto nie lubi dobrze zjeść? Uprzedzając wątpliwości, gotowanie po szwedzku wcale nie musi być nudne. Aby poczytać więcej o szwedzkiej kuchni, zajrzyj na blog Pofikasz.

Szwedzka kuchnia nie powinna kojarzyć się z mistrzowskimi daniami, wykonywanymi z misterną precyzją, z lupą i pęsetą w dłoni, mimo tego, że wielu jest szwedzkich szefów kuchni, wirtuozów, robiących w kulinarnym świecie kariery. Choć są w Szwecji restauracje, które otrzymały słynne Gwiazdki Michelin to szwedzka kuchnia, taka prawdziwa, to prostota, która ma integrować, uszczęśliwiać i pogłębiać międzyludzkie relacje.

Gotowanie po szwedzku – nie tylko klopsiki

Köttbullar med potatismos och lingonsylt – mięsne klopsiki z puree ziemniaczanym i borówką brusznicą (musiały się przecież znaleźć w tym zestawieniu!)
Inlagd sill – śledź marynowany
Stekt sill – śledź smażony
Kroppkakor – regionalny przysmak z południa, formą przypominające nieco nasze polskie pyzy
Blodpudding – szwedzki specyfik na bazie krwi, \”pudding z krwi\”
Falukorv med stuvade makaroner – regionalna kiełbasa z regionu Dalarna w towarzystwie kremowego makaronu z odrobiną gałki muszkatołowej
Raggmunk – szwedzka wersja placków ziemniaczanych – do ciasta dodaje się m.in. mleko i cebulę
Pyttipanna – nazwa oznacza \”drobne kawałeczki na patelni\”. Danie przyrządza się z drobno pokrojonych w kostkę ziemniaków, cebuli i mięsa (zazwyczaj kiełbasy lub kawałków wołowiny) podsmażonych na patelni.

Kalvdans – (taniec cielaka) deser, przypominający konsystencją pudding, który przygotowuje się z siary – pierwszego mleka, które daje krowa po urodzeniu cielaka
Kalops – gulasz wołowy, wywodzący się z regionu Skåne
Wallenbergare – kotleciki z mielonej lub siekanej cielęciny
Toast Skagen – tost z sałatką krewetkową
Gubbröra – sałatka z ugotowanych na twardo jaj, anchois i ziemniaków
Gravad lax – łosoś przygotowany poprzez… att grava. Co to znaczy? Wyjaśnienie w słowniczku poniżej!

Gotowanie po szwedzku o poziom wyżej. Matlagningskonsten, czyli alfabet sztuki kulinarnej

A

ansa (att) – usunąć wszystkie brzydkie, niepotrzebne i niejadalne części
avbakning – pieczenie w piecu. Od czasownika att baka różni się przede wszystkim tym, że w avbakning chodzi o sam proces zachodzący w piecu, podczas gdy bakning dotyczy całej otoczki (np. wyrabianie ciasta)

B

blanchera (att) – blanszowanie, czyli krótkotrwałe (np. kilkanaście sekund), ale intensywne ogrzewanie produktu poprzez zanurzenie we wrzątku, a następnie na szybkim schłodzeniu w zimnej wodzie
bryna (att) – \”zbrązowić\”, przyrumienić. Smażyć w gorącym tłuszczu tak, by powierzchnia była przysmażona, brążowa, ale nie spalona (czarna)
bräcka (att) – podsmażyć, szybko i bez tłuszczu po to, by zyskało kolor, wydobyć smak
bräsera (att) – duszenie. Najpierw obsmażenie z każdej strony, później zalanie płynem, w którym produkt dochodzi pod przykryciem

C

cicelera (att) – garnirowanie, czyli przybranie, dekorowanie potraw i naczyń, na których są podane. Często poprzez wycinanie warzyw w formie ozdoby na talerz (garniż)
confitering – konfitowanie, czyli powolne gotowanie w tłuszczu

F

flambera (att) – flambirować, czyli polać produkt alkoholem podczas smażenia i podpalić, by na chwilę zajęło się ogniem
fritera (att) – frytowanie, czyli smażenie w bardzo głębokim tłuszczu
förkoka (att) – podgotować przed dalszą obróbką produktu. Na przykład można podgotować ziemianki przed ich smażeniem.

G

grava (att) – sposób przyrządzania mięsa lub ryb poprzez wcieranie soli i cukru i odstawienie do lodówki na kilka dni (na przykład słynny gravlax). Proporcja cukru jest większa niż soli
gratinera (att) – zapiekać

H

halstra (att) – grillować lub smażyć na patelni grillowej w bardzo wysokiej temperaturze, często bez marynaty czy dodatkowego tłuszczu
hermetisera (att) – wekować, czyli konserwować produkty żywnościowe, gotując je w wekach zanurzonych w wodzie

K

kandera (att) – kandyzowanie, czyli gotowanie w słodkim syropie z cukru, wody i odrobiny octu owoców (np. skórki pomarańczy)
karamellisera (att) – karmelizować, czyli smażyć coś z dodatkiem cukru, z którego pod wpływem temperatury uzyskuje się pożądany efekt (karmelizacja – karamellisering)

M

marinera (att) – marynować
mandolin (en) – mandolina kuchenna, szatkownica do warzyw pozwalająca uzyskać efekt julienne

P

panera (att) – panierować
pochera (att) – to gotowanie produktów (mięsa, jaj) w temperaturze poniżej punktu wrzenia (75-98 st. C).

R

reda av – zagęścić (na przykład sos przy pomocy mąki)
reducera (att) – redukować, czyli pozwolić odparować i uzyskać preferowaną konsystencję (na przykład sosu)
rimma (att) – wcieranie soli i cukry w mięso lub rybę i marynowanie w lodówce przez kilka dni. Od att grava różni się tym, że tu jest przewaga soli

S

skålla (att) – sparzyć, czyli przelać gorącą wodą w celu obrania czy zdjęcia skórki (na przykład z pomidora)
stuva (att) – dusić

T

tärna (att) – kroić w kostkę

W

woka (att) – smażyć szybko i w wysokiej temperaturze przy użyciu patelni wok

Przed gotowaniem trzeba iść na zakupy? Zajrzyj do działu rozmówki!